Zwart marmeren schouw

Dit beeld toont een antieke schouw (haardmantel) in een verbouwingscontext. Hieronder volgt een gedetailleerde analyse van het afgebeelde item: **Type en stijl** De schouw behoort tot een laat-19e of vroeg-20e-eeuws type, hetgeen blijkt uit de sobere, maar toch klassieke ornamentiek. De schouw is zwart van kleur, waarschijnlijk van gietijzer, wat typerend is voor de industriële productieperiode vanaf ca. 1870 tot aan de vroege 20e eeuw. Dit type schouw werd vaak geplaatst in huizen uit de neoclassicistische of eclectische bouwperiode, waarin men klassieke vormen opnieuw interpreteerde en combineerde. **Materiaal** De schouw is vrijwel zeker vervaardigd uit gietijzer, een materiaal dat door de industrialisatie op brede schaal beschikbaar en betaalbaar werd. Gietijzeren schouwen waren populair omwille van de hittebestendigheid en de mogelijkheid om sierlijke details relatief eenvoudig in massa te produceren. In het midden van het fries en aan beide zijden zijn marmeren of marmerlook panelen (mogelijk ook imitatie- of geglazuurde stenen) zichtbaar, wat een extra decoratief accent geeft. Dit soort panelen waren vooral bedoeld om de uitstraling van luxe te verhogen. **Architectonische details** De schouw toont rechtlijnige, verticale cannelures (groeven) aan de pilasters links en rechts, die aan de klassieke bouwkunst ontleend zijn en vaak verwijzen naar zuilen in de Dorische of Ionische stijl. Het fries (het horizontale deel bovenaan, onder de schouwplank) bestaat uit een afwisseling van vlakke vlakken en blokmotieven, wat doet denken aan de zogenaamde 'egg-and-dart'- of 'bead-and-reel'-motieven uit de klassieke bouwkunst, maar dan vereenvoudigd. De pootjes waarop de schouw rust zijn breed en massief, wat typical is voor de laat-19e-eeuwse uitstraling waarin elegantie en robuustheid samenkwamen. **Historische context** Schouwen zoals deze werden vooral geplaatst in woonkamers en salons van herenhuizen en burgerwoningen in de stedelijke gebieden, zoals Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen of andere grote steden rond het fin de siècle. In deze tijd was de (sier)haard niet alleen een bron van warmte, maar ook een statussymbool en een belangrijk element in het interieur. Vaak werden zulke schouwen gecombineerd met een sierlijke bovenspiegel en een betegelde haardplaat. **Functie en huidige staat** Aan de onderzijde is een open gat zichtbaar; dit was oorspronkelijk bedoeld voor een (kolen)kachel of voor een open vuur. In veel gevallen zijn deze later aangepast voor gaskachels, wat ook hier het geval lijkt: er loopt een gele gasleiding vanuit de vloer naar binnen. Het feit dat er montagemateriaal, gereedschap en bouwmaterialen rondom de schouw liggen, duidt erop dat het pand momenteel wordt gerenoveerd. De uitstraling van de schouw is nog vrij intact, al is zichtbaar dat het bovenblad (de schouwplank) mogelijk vernieuwd of opgeknapt is; de bovenrand vertoont lichte sporen van slijtage of recente schilderwerken. De omgeving en de vloer zijn bedekt met tijdelijke platen en bouwstof. **Conclusie** Deze gietijzeren schouw is een mooi voorbeeld van laat-19e- tot vroeg-20e-eeuwse bouwmaterialen, gekenmerkt door een mix van klassieke en industriële elementen. De combinatie van gietijzer en marmerpanelen wijst op een statige, stedelijke herkomst. De aanwezigheid van een gasleiding verraadt een functionele aanpassing door de jaren heen. Ondanks de huidige werkzaamheden heeft de schouw haar karakteristieke uitstraling behouden, wat een waardevolle bijdrage levert aan het historische interieur van het pand.